Alkomat to bardzo przydatne urządzenie. W większych skupiskach (pracownicy, kierowcy, uczestnicy imprez masowych) pozwala łatwo i szybko wyłapać osoby nietrzeźwe, kierowane na badania krwi. Zaś w przypadku alkomatów osobistych dać “dmuchającemu” wiarygodną informację o stężeniu alkoholu w organiźmie. Jednak nie każdy kto dmuchał w czasie policyjnej kontroli wie jak działa alkomat. Uchylmy rąbka tajemnicy…

Układ przepływu powietrza

Każdy alkomat bez względu na rodzaj zastosowanego sensora składa się z trzech podstawowych układów połączonych ze sobą i ściśle współpracujących. Ilość powietrza dostarczonego do badania w alkomatach elektrochemicznych powinna mieć ściśle określoną objętość. Czuwa nad tym pierwszy element alkomatu: układ przepływu powietrza, który kontroluje czy objętość próbki jest właściwa. Jeżeli stwierdzi jej poprawność odcina dopływ powietrza do sensora.

Układ pomiarowy, czyli sensor alkomatu

“Sercem alkomatu” jest sensor. Sensor jest to element elektroniczny, który analizuje stężenie alkoholu w dostarczonej próbce powietrza z portu ustnika. Od jego jakości zależy głównie dokładność pomiaru oraz stabilność. W alkomatach elektrochemicznych wykorzystuje się utlenianie etanolu przy udziale związków chemicznych na elektrodzie. Etanol zmienia się w kwas octowy, który uwalnia elektrony. Ilość wytworzonego prądu odpowiada ilości etanolu, a więc stężeniu alkoholu. W starszym typie alkomatów półprzewodnikowych alkohol wpływa na zwiększenie przewodności półprzewodnika na elektrodzie. Na półprzewodnik mogą mieć wpływ inne substancje np. nikotyna. Dlatego alkomaty półprzewodnikowe wychodzą z użycia. Ich pomiary mogą być mniej dokładne niż przy sensorach elektrochemicznych.

Mikroprocesor i jak działa alkomat

Sensor analizuje pobraną próbkę powietrza pod kątem zawartości etanolu i wysyła informację do mikroprocesora, czyli do układu porównania. W układzie porównania są zgromadzone wzorcowe dane, które są wprowadzone w procesie kalibracji alkomatu. Mikroprocesor porównuje informacje otrzymane z sensora podczas pomiaru z danymi wzorcowymi i zamienia je na sygnały elektryczne, które wysyła do jednostki informacyjnej, którą najczęściej jest wyświetlacz alkomatu. Jednostka informacyjna dekoduje otrzymane informacje  z procesora i wyświetla je w postaci cyfrowej, w odpowiedniej jednostce na wyświetlaczu urządzenia. Mikroprocesor odpowiada też za przekazywanie innych informacji np. do drukarki, o stanie baterii lub konieczności kalibracji.

Każdy kierowca prędzej czy później w swojej samochodowej karierze spotka się z policyjnym alkomatem. Niekótrzy podchodzą do tego na spokojnie, bo wiedzą, że nie mają nic na sumieniu. Niektórzy mają jednak chwile niepewności wspominając poprzedni wieczór. Tak naprawdę kontrola drogowa i alkomat policyjny nie jest taki straszny.

Kto używa alkomatu policyjnego

Alkomaty policyjne zawdzięczają swoją nazwę służbom mundurowym. W rzeczywistości są to alkomaty przesiewowe, które pozwalają szybko wyodrębnić z dużej grupy osoby pod wpływem alkoholu. Alkomaty przesiewowe spotyka się również na koncertach, imprezach sportowych i kulturalnych, w szkołach, szpitalach oraz w dużych zakładach pracy. Nie nadają się do użytku domowego ze względu na wysoką cenę i mniejszą dokładność w porównaniu z alkomatami osobistymi.

Wady i zalety alkomatu policyjnego

Niewątpliwymi zaletami alkomatów przesiewowych jest możliwość wykonania  dużej ilości pomiarów w ciągu krótkiego czasu. Pomiar trwa ok. 3-5 sekund i można wykonać ich kilkaset  w ciągu godziny (iBlow 750/h). Co więcej skontrolować można też osoby nieprzytomne lub niewspółpracujące dzięki trybowi pasywnemu. Kolejny plus to bezkontaktowość. Przy tradycyjnym alkomacie są ustniki jednorazowe (trzeba je wymieniać po każdej osobie) lub wielorazowe (konieczność mycia). W alkomacie przesiewowym dmucha się do końcówki urządzenia w odległości kilku centymtrów. Jest to zbawienne dla patroli, które nie powodują większych utrudnień w ruchu np. w ramach akcji “Trzeźwy Poranek”, “Znicz” czy “Wakacje”.

Alkomaty policyjne nadają się do użytku w większym zakresie temperatur niż klasyczne alkomaty. Nawet przy temperaturach poniżej 5 stopni Celsjusza pomiary są poprawne. Znacznie usprawnia to pracę patroli zimą.

Standartowa kalibracja wykonywana jest co 500 lub 1000 pomiarów. Przy alkomatach przesiewowych kalibrację zalecaną wykonuje się co 10 000 pomiarów, a kalibrację konieczną co 50 000 pomiarów.

Oczywiście jak każde urządzenie alkomaty przesiewowe posiadają wadę. W porównaniu z alkomatami osobistymi mają większy zakres błędu, ponieważ są bezkontaktowe i do sensora może dostać się powietrze nie tylko z płuc.. Ich zadaniem jest odsianie osób do dalszej kontroli dokładniejszym alkomatem lub skierowanie na badania krwi.

Jak działa alkomat policyjny?

Zwykle alkomat policyjny posiada dwie diody. Jedna zielono-czerwona sygnalizuje gotowość urządzenia do pomiaru. Druga wskazuje na wynik. Przyjmuje jeden z trzech kolorów: zielony dla stężenia poniżej 0,11 promila, żółty dla przedziału 0,12-0,19/0,21 oraz czerwony dla stężeń powyżej 0,20/0,22 promila. Inna skala to światło zielone, czerwone i migające światło czerwone. Niektóre modele posiadają dodatkowo wyświetlacz z wynikiem liczbowym. Wytrawni kierowcy od razu zauważyli, że światło żółte może pokrywać się zarówno z osobami trzeźwymi (do 0,19 promila) jak i ze stanem wskazującym (od 0,2 promila). Wynika to z błędu pomiaru. Dlatego przy odczycie innym niż zielony, badana osoba jest proszona o kolejny pomiar, już alkomatem dowodowym.

Alkomaty policyjne wykorzystywane w Polsce

W Polsce popularne są trzy rodzaje alkomatów policyjnych: Raptor, AlcoBlow i iBlow. Wszystkie są w kolorze żółtym, dlatego zyskały przydomek “policyjna świeczka”, “policyjna latarka” i “żółta pałka”. Raptor stosowany jest też przez służby Australii i Włoch. IBlow, polskiego producenta Promiler, ma dodatkowy wyświetlacz, a nie tylko diodę sygnalizacyjną.

Wideorejestrator, zwany także inaczej kamerą samochodową lub rejestratorem jazdy, to urządzenie elektroniczne zapisujące przebieg naszej trasy. To idealne rozwiązanie dla kierowców ceniących sobie szczególnie bezpieczeństwo i komfort podczas podróży samochodem.

Jak działa kamera samochodowa?

Kamera samochodowa działa w podobny sposób jak zwykła kamera. Obraz, na który skierowana jest nasz wideorejestrator przechodzi przez obiektyw i pada na matrycę, która go analizuje na elementarne punkty – piksele i wysyła go do mikroprocesora. Procesor przetwarza je na odpowiednie ciągi impulsów nadające się do zapisu i kieruje je do pamięci. Pamięć w wideorejestratorach stanowi najczęściej karta micro SD o pojemności zazwyczaj od 8 do 64 GB. Obraz zapisywany jest w pętli, w postaci kilkuminutowych plików (1, 3, 5 min do wyboru). Oznacza to, że po zapełnieniu karty pamięci kasowany jest najstarszy plik celem zwolnienia miejsca na aktualnie zakolejkowany. Jeżeli chcemy, aby jakiś plik pozostał na stałe na karcie pamięci wystarczy go  zaznaczyć, naciskając odpowiedni przycisk podczas zapisu. Materiał można oczywiście odtworzyć na małym ekranie wideorejestratora lub poprzez podłączenie kamery samochodowej do komputera lub telewizora LCD.

Do czego służy wideorejestrator?

Kamera samochodowa jest zwykle ustawiona, aby rejestrować obraz przed samochodem, przez przednią szybę. Dzięki temu kierowca ma możliwość nagrania pięknych krajobrazów, szczególnie na malowniczych trasach takich jak słynne Route 66. Jednak główne zastosowanie wideorejestratorów wiąże się z codzienną jazdą, a nie wakacyjnymi wojażami.

Kamery samochodowe mają wbudowany czujnik grawitacyjny, który nagrywa kierunek jazdy, przyspieszenie i siłę przeciążenia. Przy kolizji drogowej te parametry ulegają gwałtownej zmianie, dlatego jest on niezbędny na wyposażeniu wideorejestratora, który nagrywa wszystkie zdarzenia drogowe, również te nagłe i nieprzewidziane. Dlatego jego rola jest nieoceniona w przypadku kolizji lub wypadku, a często bywa, że to nasz jedyny osobisty świadek na drodze. Film jest zapisywany w na karcie micro SD i możemy go przedstawić jako materiał dokumentujący przebieg wydarzenia drogowego.

Niekiedy wideorejestrator oszczędza kosztów naprawy w przypadku zarysowania czy wgniecenia karoserii na parkingu. Nawet gdy kierowcy nie ma w aucie, ale kamera jest w stanie czuwania, zostanie automatycznie włączona przy stłuczce. Wtedy nagra numery rejestracyjne sprawcy. Film pomoże w dochodzeniu roszczeń.

Najpopularniejszym miernikiem trzeźwości jest zawartość promili. Jednak, gdy się głębiej zastanowić, jest to określenie nieco enigmatyczne. Dorosły człowiek ma około 5-6 litrów krwi. Czy jeśli wypijemy 6 l wódki, będziemy mieć stężenie 50%, czyli 50 000 promili? Przekonajmy się co dokładnie oznaczają BAC i BrAC oraz jak można mierzyć trzeźwość.

BAC – Blood Alcohol Concentration

BAC to skrót z języka angielskiego i oznacza Blood Alcohol Concentration co można przetłumaczyć na stężenie alkoholu we krwi. Wyrażane jest w promilach /‰/, a dla wygody użytkowników w takich jednostkach ustawia się większość testerów trzeźwości potocznie zwanych alkomatami.

BrAC – Breath Alcohol Concentration

BrAC to także skrót z języka angielskiego i oznacza Breath Alcohol Concentration co po przetłumaczeniu oznacza stężenie alkoholu w wydychanym powietrzu. Mierzone jest w mg/l. Ponieważ stężenie alkoholu w wydychanym powietrzu jest proporcjonalne do stężenia alkoholu we krwi możemy uznać zależność BrAC od BAC. Współczynnik ten w większości krajów Europy jest stały i wynosi 2100:1. Są jednak kraje, w których ten współczynnik jest inny i wynosi 2300:1 lub 2000:1. Przykładem jest Wielka Brytania i Włochy. Pamiętajmy, że w tym wypadku przy tej samej ilości spożytego alkoholu mamy większe BAC. W mg/l ustawione są alkomaty dowodowe ponieważ taką jednostkę ustawia laboratorium podczas procesu wzorcowania testera.

Jak przeliczać BrAC i BAC?

Przeliczanie obu stężeń jest w miarę proste. Ustawiamy alkomat na jednostki mg/l. Załóżmy, że w wydychanym powietrzu mamy 0,5 mg/l. Oto jaki wynik w promilach otrzymamy w zależności od kraju i przelicznika:

Austria 0,5 mg/l x 2000 / 1000 = 1 ‰
Polska 0,5 mg/l x 2100 / 1000 = 1,05 ‰
Włochy 0,5 mg/l x 2300 / 1000 = 1,15 ‰

Na tym prostym przykładzie widać, że różnica może dochodzić do nawet 15%. Biorąc pod uwagę różnice w przepisach krajowych może być znaczna.

Austria 0,5 ‰ x 1000 / 2000 = 0,25 mg/l
Polska 0,2 ‰ x 1000 / 2100 = 0,095 mg/l
Włochy 0,5 ‰ x 1000 / 2300 = 0,22 mg/l

Gdy stężenie 0,25 mg/l jest dopuszczalne w Austrii, to samo stężenie jest już nielegalne we Włoszech, mimo iż nominalnie przepisy mówią o takim samym poziomie promili.

Współczesne alkomaty

Wszystkie sprzedawane alkomaty wyświetlają wyniki w promilach dla wygody użytkowników. Niektóre z nich można w ramach ciekawostki przestawić na inne jednostki zgodne z zaprogramowanym przelicznikiem. Przy kontroli policyjnej spotykamy się z pomiarem wydychanego powietrza, ale czasem przeprowadzane są też jednoznaczne testy z krwi. Szczególnie w przypadkach na granicy normy, ponieważ nawet najlepsze, policyjne alkomaty mają błąd pomiaru w granicach 0,01 do 0,05 promila. W przypadku testów laboratoryjnych warto wiedzieć jak interpretować otrzymany wynik.

Alkohol jest dość powszechnym napitkiem na całym świecie. W czasach średniowiecznych był wręcz niezbędny do odkażania wody, więc lekkie piwo dawano nawet dzieciom, aby uchronić je przed zatruciami. Działanie alkoholu na organizm człowieka może być zarówno pozytywny jak i negatywny, szczególnie, gdy jest nadmiernie spożywany.

Jak człowiek trawi alkohol

Alkohol po spożyciu bez żadnych przemian chemicznych dostaje się do żołądka, a następnie do jelita cienkiego. Poprzez ścianki żołądka oraz poprzez kosmki jelitowe umieszczone w ściance jelita cienkiego alkohol przedostaje się do krwiobiegu. Dzięki krwiobiegowi wchłania się do komórek i tkanek w całym organizmie, między innymi do wątroby, płuc i do mózgu. Jest to toksyna, dlatego organizm musi ją wyeliminować i zwalczyć skutki jej działania. Do tej roli wyznaczona jest głównie wątroba, gdzie przy pomocy enzymów alkohol jest przekształcany w aldehyd octowy, a następnie w kwas octowy. O ile kwas octowy jest mało niebezpieczny dla organizmu to aldehyd octowy jest najbardziej toksyczną substancją, która powstaje w wyniku rozkładu alkoholu. To właśnie on nie do końca rozłożony powoduje objawy zatrucia czyli „popularnego kaca”, a jego stała, niezneutralizowana obecność we krwi prowadzi do ciężkich schorzeń i chorób.

Pierwsze objawy można wykryć już nawet po 5-10 minutach badaniem krwi. W ciągu kwadransa wchłania się już połowa alkoholu. Jego wydalanie jest uzależnione od cech osobniczych, w większości poprzez eliminację enzymatyczną. Pozostałe 10% usuwamy z organizmu z moczem i w wydychanym powietrzu.

Negatywne skutki spożywania alkoholu

Etanol zalicza się do substancji psychoaktywnych i narkotycznych z kategorii depresantów. Brzmi poważnie i jeśli dodamy do tego silnie uzależniające działanie, powinno tak brzmieć. Na szczęście zażywany z umiarem i rozsądkiem, nieregularnie, nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i życia. Niemniej warto znać tą najciemniejszą stronę alkoholi.

Małe ilości (30-35 ml etanolu, czyli duże piwo lub dwa kieliszki wódki) powodują poprawę nastroju, pobudzenie organizmu, przyspieszenie rytmu serca, rozszerzenie źrenic, odgonienie poczucia zmęczenia. Każda kolejna dawka daje gorsze efekty. W zależności od cech osobniczych może nastąpić zwolnienie hamulców emocjonalnych np. nieśmiałości czy strachu przed reakcją otoczenia. Wypicie ok. 250 ml wódki skutkuje zamroczeniem, problemami z koordynacją ruchową, refleksem, utrzymaniem równowagi, panowaniem nad emocjami. Dalsze objawy to zaniki świadomości i pamięci, brak umiejętności oceny sytuacji, problemy z mową i logicznym myśleniem, nieostre widzenie, niekiedy również zachowania agresywne.

Długotrwałe stany podwyższonej ilości alkoholu we krwi mogą odbić się na zdrowiu. Przede wszystkim cierpi układ trawienny – marskość wątroby, nieżyt żołądka, rak dna jamy ustnej, krtani, przełyku, gardła i wątroby, to tylko niektóre z dolegliwości. Naukowcy policzyli, że wystarczy wypić 4 piwa dziennie (lub w przeliczeniu 250 ml wódki lub 2-5 kieliszków wina) przez okres 10-20 lat, a w wątrobie nastąpią nieodwracalne zmiany. Osiem piw codziennie prowadzi w podobnym okresie do ciężkiego uszkodzenia tego organu. Co więcej alkohol spowalnia leukocyty, a co za tym idzie ogólną odporność organizmu. Może wpływać też na obniżenie potencji.

Ekstremalnymi sytuacjami są prowadzenie pojazdów mechanicznych pod wpływem alkoholu oraz picie w czasie ciąży. Pijani kierowcy nie mają kontroli nad pojazdem, często zaburzony refleks. Nawet, gdy czujemy się dobrze, ale piliśmy poprzedniego dnia nawet jedno piwo, warto sprawdzić stężenie alkoholu we krwi alkomatem. Lepiej mieć pewność, że nie zabraknie nam refleksu i tego ułamku sekundy, który czasem decyduje o naszym i czyimś zdrowiu czy życiu. Drugi przypadek to kobiety w stanie błogosławionym. Spożywanie alkoholu ma bezpośredni wpływ na płód poprzez wymianę składników odżywczych poprzez krew i łożysko. Ciąża może skończyć się poronieniem, porodem przedwczesnym lub poważnymi deformacjami i wadami wrodzonymi dziecka.

Pozytywne skutki działania alkoholu

Alkohol to samo zło – można pomyśleć po przeczytaniu powyższego tekstu. Na szczęście alkohol ma też kilka pozytywnych aspektów, o ile jest spożywany rozsądnie i w umiarkowanych ilościach. Przede wszystkim poprawia zdolności socjalizacji i redukuje stres, dzięki produkcji hormonów szczęścia – endorfiny i dopaminy. Dzięki poprawieniu pracy śródbłonka obniża ryzyko wystąpienia schorzeń układu krwionośnego oraz zmniejsza poziom glukozy we krwi. Osoby starsze mogą ustrzec lub odsunąć groźbę osteoporozy, demencji i choroby Alzheimera oraz poprawić zdolności poznawcze.

Lista wad w porównaniu z pożytkami jest zastraszająco długa. Jednak jak wszystko w życiu opiera się na zdrowym rozsądku człowieka.

Każdy wie, co to jest alkohol. Może nie wszyscy byli fanami lekcji chemii, ale temat alkoholi był na tyle elektryzujący, że pilność wzrasta przy przerabianiu tego działu w szkole. Jednak wykorzystanie alkoholi może być duże szersze. W tym artykule wyjaśniamy co to jest alkohol i w jakich nietypowych sytuacjach jest wykorzystywany.

Co to jest alkohol

W dużym uproszeniu alkohol to organiczny związek chemiczny z grupą hydroksylową -OH. Najbardziej popularne to monohydroksylowe, czyli inaczej jednowodorowotlenowe, alkanole – metanol i etanol. Ten pierwszy, zwany inaczej alkoholem metylowym, Ch3OH, to najprostszy alkohol. Został opisany dość późno, bo dopiero w XVII wieku. Co ciekawe jeszcze na początku XX wieku uzyskiwano go m.in. za pomocą destylacji suchej … drewna, jako produkt uboczy. Krewniak metanolu to alkohol etylowy, znany też jako C2H5OH lub etanol. Obaj są w temperaturze pokojowej są bezbarwnymi, łatwopalnymi cieczami, które palą się niebieskawym płomieniem. Łatwo mieszają się z wodą w każdym stosunku.

Wykorzystanie alkoholu w napojach

Alkohol etylowy to główny składnik rozmaitych napojów alkoholowych, zarówno mocnych jak i słabych. Obok tytoniu to najpopularniejsza używka stosowana przez nas w rozmaitych sytuacjach życiowych. Oprócz „cudownego działania” przepędzającego stres i dającego poczucie mocy to dla naszego organizmu niestety toksyna, z którą nasz organizm musi się uporać. Zanim to jednak nastąpi pozostajemy pod jego wpływem co powoduje bardzo duże zmiany w naszym funkcjonowaniu i zachowaniu. Zależą one przede wszystkim od ilości spożytego alkoholu i dopóki nie zostanie on całkowicie zneutralizowany powinniśmy się powstrzymać od wykonywania czynności, które wymagają „całkowicie jasnego i klarownego umysłu”.

Metanol i etanol są bardzo podobne, ale o ile etanol w dużych ilościach zaburza ocenę sytuacji, refleks i motorykę, alkohol metylowy jest dużo groźniejszy. To silna trucizna, a picie lub nawet wdychanie może grozić poważnymi konsekwencjami. Spożycie ok. 10 gramów może uszkodzić wzrok, a dawka 12-20 gram jest już śmiertelna. Dlatego należy być ostrożnym w nabywaniu napojów wyskokowych z niezaufanych źródeł.

Wykorzystanie alkoholu w przemyśle

Alkohole mają szerokie zastosowanie w przemyśle. Metanol i etanol służą jako rozpuszczalnik w syntezie organicznej w zakładach produkujących barwniki, włókna syntetyczne i tworzywa sztuczne. Używają go koncerny farmaceutyczne i zbrojeniowe do produkcji materiałów wybuchowych. Przeciętny fan motoryzacji będzie kojarzył metanol jako składnik paliwa do motocykli żużlowych czy monster tracków. Na tym alkoholu latają też samoloty i pojazdy modelarskie. Z kolei etanol jest popularnym paliwem w Ameryce Południowej.

Alkohole w służbie człowieka wnoszą dużo dobrego w rozwój technologii. Są też miłym dodatkiem do spotkań towarzyskich. Jednak jak ze wszysktim powinniśmy zachować umiar i zdrowy rozsądek.